10 adımda doğum yöntemleri
Op.Dr. Figen Ezen İŞLER

Doğum zamanı yaklaştıkça verilmesi gereken en önemli kararlardan biri de doğum için hangi tekniğin doğru olacağıdır. Bünyeniz kadar psikolojinizi de yakından ilgilendiren bu konuyla ilgili doğum bilgilerini edinmeli ve en doğru kararı verebilmek için iyi değerlendirmelisiniz. Genellikle 18-36 yaş aralığında olan ve ilk doğumunu yapacak annelerin normal doğum yapabilme ihtimali yüksek. Ama daha genç ya da daha ileri yaşlarda anne olacaklar için bu seçenek riskli olabilir. içinizdeki sesi dinlemenin yanı sıra doktorunuza da danışarak en ideal doğum yöntemini belirlemeniz tavsiye edilir. işte psikolojinize, fiziksel durumunuza ve tercihinize göre belirleyebileceğiniz doğum yöntemleri:

1. Adım Adım Normal Doğum

• Gerekli şartlar yerine geldiğinde doğumun vajinal yolla ve normal koşullarda gerçekleşmesine denir.
• Zamanı geldiğinde gerçek doğum kasılmaları hissedilir. Önceleri seyrek olsalar da düzenli aralıklarla gelen ağrılar, giderek daha sık, daha uzun süreli ve daha şiddetli olmaya başlar.
• Belli bir standart olmasa da saatte bir gelen ve 15-20 saniye kadar süren düzenli ağrılar başladığında doktorunuzla temasa geçmeniz gerekir.
• Normal doğum kendiliğinden olabildiği gibi vakum veya forseps gibi müdahaleler de gerektirebilir.

2. Adım Adım Doğumun Üç Evresi

• Doğumun birinci evresinde, ağrıların başlamasından hemen sonra serviks açılır. Açılma uzunluğu 10 santime kadar çıkar.
• Doğumun ikinci evresinin başlaması için serviksin tam olarak açılması gerekir.
• Bebeğin dışarı çıkmasına kadar süren bu 2. evrede, şiddetli ve düzenli kasılmalarla itilen bebek, incelen serviksten kolaylıkla geçer ve vajinaya ulaşır.
• Doğumun üçüncü ve son evresi, bebeğin dışarı çıkmasıyla başlar ve plasentanın dışarı çıkmasıyla son bulur.
• Bebek tamamen dışarı alındığında, plasenta ile bağlantı sağlayan göbek kordonu kesilerek anneden ayrılır.
• Genel olarak doğum ortalama 14-15 saat sürer ama daha kısa sürmesi de mümkündür.

3. Adım Adım Suni Sancı

• Zamanı geldiğinde başlaması gereken sancılar, tüm şartlar uygun olmasına rağmen başlamadığında ya da var olan kasılmaları desteklemek gerektiğinde kullanılır.
• Anneye serumla oksitosin hormonu verilir. Bu hormon annede suni kasılmalar başlatır.
• Oksitosin, normal şartlarda beynin hipofiz denilen bölgesinden salgılanır ve rahimde kasılmalar yaratmak dışında, sütün memeden dışarı atılmasını da sağlar.
• Suni sancı ile oluşan kasılmalar, doğal kasılmalardan daha sık, daha düzenli ve daha şiddetli olur.
• Uygulanan bu tekniğe rağmen yine de doğum ilerlemezse sezaryene geçilir.

4. Adım Adım Epiyozlu Doğum

• Normal doğum sırasında bebeğin doğumunu kolaylaştırmak ve doğumda oluşabilecek yırtıkları önlemek için çıkış bölgesinin kesilmesidir.
• Doğumda genişletmek için çıkış bölgesi kesilir ve doğum sonrasında yeniden dikilir.
• Bu kesiğe epizyotomi denir ve bebeğin çok daha kolay çıkabilmesini sağlar.
• Gerekmediği sürece yapılmaz, ama bölgenin anatomik yapısının bozulma riski varsa bölgeyi korumak amacıyla uygulanır.
• Operasyon sırasında lokal anestezi uygulandığı için ağrı duyulmaz.

5. Adım Adım Forsepsle veya Vakumla Doğum

• Bebeğin kulak çevresinden geçerek başını tamamen kavrayan metal alete forseps denir.
• Çan şeklindeki metal başlığı bebeğin başına yaslayarak vakumla dışarı doğru çekilmesine ise vakumla doğum denir.
• Normal doğumların %10unda doktorlar, doğuma yardımcı olması için forseps veya vakum kullanmayı tercih eder.
• Bebeğiniz sıkıntı belirtileri gösteriyorsa veya doğum kanalında sıkışırsa ya da siz yeterince hızlı itemiyorsanız bu aletler, bebeğinizin hayatını kurtarmaya yardımcı olur.
• Bu tür sıkıntılı durumlarda eğer sezaryen olmak istemiyorsanız bu teknikler, normal doğum yapabilmenizi sağlar.
• Genel olarak anne için vakum daha az travmatik olurken bebek içinse forseps daha az risklidir.
• Bebek açısından kalıcı ve tehlikeli riskler taşımaması için her iki yöntem de usulüne göre uygulanmalıdır.

6. Adım Adım Sezaryen

• Sezaryen, bir operasyon olduğu için operasyona ilişkin genel riskleri de taşır. Bu yüzden prensip olarak ilk seçeneğin normal doğum olması gerekir.
• Bebeğin rahim içindeki durumu önemlidir. Anne veya bebeği tehdit eden ve beklenmeyen herhangi bir durumda sezaryen gerekli olabilir.
• Günümüzde çoğunlukla bebeğin baş bölgesinden gelmemesi gibi durumlarda sezaryen tercih edilir.
• Tıbbi gereklilikler yüzünden, zorunlu olarak sezaryenin seçilmesi de söz konusu olabilir. Bu gereklilikler, hamileliğin son dönemlerine doğru netleşir ve sezaryen planlı bir şekilde gerçekleştirilir.
• Seyrek olarak normal doğum sırasında gelişebilecek acil durumlarda da sezaryene geçilebilir.
• Sezaryene başlamadan önce hazırlıklar konusunda anne bilgilendirilmelidir.
• Tüm hazırlıklar tamamlandıktan sonra epidural anestezi ya da spinal anestezi ile anne acıya karşı duyarsızlaştırılır ve karın bölgesinin alt kısmından yaklaşık 8-9 santimlik, yatay bir kesim yapılır.
• Karın duvarı açılır ve kesik derinleştirilerek tüm karın katları açıldıktan sonra rahim duvarına gelinir.
• Ardından bebeği anne karnında besleyen plasenta rahmin içinden çıkartılır ve bebek uygun şekilde kesikten dışarı alınır.
• Normal doğumda olduğu gibi sezaryende de göbek kordonu kesilir.
• Annenin karın içi temizlenir, kanayan yerler kontrol edilir, varsa müdahale edilir ve karın duvarı tekrar anatomisine uygun olarak dikilir.
• Son olarak cilde estetik dikiş yapılır. Ameliyat ortalama 30-35 dakika sürer. Ardından anne 10-15 dakikalık gözlemin ardından doğum servisine gönderilir.

7. Adım Adım Epidural Anestezi

• istenilen bölgenin tamamen uyuşturulmasına denir. Yani bir tür lokal anestezidir.
• Omuriliğin etrafını saran tabakanın dış kısmına epidural aralık denir.
• Eğer anne tercih ederse epidural anesteziyle bu aralığa ilaç uygulanır ve bölge uyuşturularak ağrıların giderilmesi sağlanır.
• Bu yöntem hem normal doğum da hem de sezaryende güvenle kullanılabilir. Her ikisinde de amaç, ağrıların giderilmesidir.
• Uygulanan ilacın dozu doğru ayarlandığında sadece his kaybı oluşur, ama fonksiyonlarda bir kayıp olmaz.
• Bu yöntem, genel anesteziye göre daha az komplikasyon sağlar.
• Rahim ağzı belli bir açıklığa geldikten sonra epidural anestezi uygulamaya devam etmek mümkün değildir.
• Bazı durumlarda epidural anestezi, doğumun ilk safhasını etkilemez; ama ikinci safhayı uzatabilir. Böyle durumlarda forsepsle veya vakumla doğuma devam edilir.

8. Adım Adım Spinal Anestezi

• Spinal ve epidural anestezi aynı etkiye sahiptir.
• Uygulama farkı şöyledir: Spinal anestezi, sıvı dolu kese içerisine enjeksiyon yoluyla yapılır. Epidural anestezide ise kese dışındaki alana (epidural aralık) enjeksiyon yapılır.
• Spinal kord ve sinirler, içinde spinal sıvı (beyin omurilik sıvısı) bulunan kesede yer alır. Bunun etrafında ise epidural alan bulunur.
• Spinal enjeksiyonda etkinin başlaması, önce spinal yapıldığı için daha çabuk olur.
• Sezaryenle doğum yapacak anne için ilk tercih edilen yöntem spinaldir.

9. Adım Adım Suda Doğum

• Doğumun 35-37 derecede sıcak suyla dolu bir havuzda gerçekleştiği alternatif bir doğum tekniğidir.
• Doğum sırasında sıcak suyun gevşetici etkisinden yararlanılır. Sıcak su, doğal sancılanma sürecinin başlamasına yardımcı olur ve anneye herhangi bir ilaç, ağrı kesici veya suni sancı verilmez.
• Su, vücudu rahatlatan endorfin hormonunun salgılanmasını kolaylaştırarak doğum gerilimini azaltır.
• Doğum başladıktan sonra bebeğin kalp atışları ve annenin tansiyon ölçümleri yapılır.
• Bebek, anne rahminde de suda olduğu için bir su ortamından başka bir su ortamına rahatlıkla geçer ve şoka uğramaz.
• Doğum gerçekleştikten sonra anne, normal doğum masasına alınır ve kanama kontrolü yapılır.

Suda doğum yapılması önerilmeyen durumlar

• ilk kez doğum yapan annelere ve riskli gebelik grubundakilere,
• HIV, hepatit ve aktif genital enfeksiyonu olan anneler,
• Daha önce sezaryenle doğum yapan veya çok kilolu anneler,
• Bebeğin ters gelmesi,
• Çoğul gebelik,
• Bebeğin 4 kilonun üstünde olması,
• Erken doğum,
• Annenin astım, kalp, şeker veya yüksek tansiyon gibi hastalıklarının olması,
• Su kesesinde sorun olması.

10. Adım Adım Hipnozla Doğum

• Hipnoz, telkine yatkınlık gösteren bir tür yapay uyku veya uyku-uyanıklık arası halidir.
• Ağrısız doğum yöntemi olarak tanımlanan hipnozla doğum, annenin doğum sancısı korkularının önüne geçmeyi amaçlar ve normal doğum yapacak gebelere uygulanır.
• Anne adayı hipnotik durumda, doğru telkinlerle doğum konusundaki tüm kaygılarından arındırılır.
• Hypnobirthing doğumda anne, 5 ayrı seanstan oluşan ve her biri 2.5 saat süren eğitimlerden geçer. 
• Anne, gebelik boyunca düzenli olarak alınan bu eğitimlerde nefesle gevşeme yoluyla stres, korku, gerginlik ve endişeden kurtulmayı öğrenir.
• Bu seanslar, rahim kasılmalarının bedene gevşeme dalgaları olarak yayılabilmesini sağlar. Bu da doğum sırasında korkularını yenmesine ve acısız doğum geçirmesine olanak tanır.
• Bilinçaltına yerleştirilen bu gevşeme, doğum sırasında rahimin açılımını kolaylaştırır, anne kasılmaz ve doğum daha rahat geçer.
• Kısacası hipnobirthing, doğum esnasında değil, doğumdan önce duruma psikolojik olarak hazırlanma olayına denir.